Hoe kunnen Twentenaren gezonder leven als ze brochures of websites moeilijk begrijpen? De oplossing is reuze simpel: zeg het in een fotoverhaal! Dat bewees onder meer ‘Zoete verleiding’, een onderzoek naar de effecten van een fotoverhaal over diabetes bij laaggeletterden.
Wie: meer dan 3 miljoen mensen
De groep mensen die moeite heeft met lezen en schrijven en online zijn, is groter dan we denken. Het gaat om veel mensen met Nederlands als 2e taal (ruim 1 miljoen) én om zo’n 2 miljoen Nederlanders. Van die laatste groep is ruim 1 miljoen tussen de 16-65 jaar en laaggeletterd. Voor hen is het echt lastig om een simpele tekst te lezen en daar ook nog eens uit te pikken wat voor hen van belang is. Een flinke groep dus en dat motiveert natuurlijk om ook hún binnenboord te krijgen bij bijvoorbeeld zorgpreventie.
Gevolg: meer zieken
Er ligt een duidelijk verband tussen de gezondheid van mensen en het feit of ze moeite hebben met lezen en schrijven. Enkele feiten. Laaggeletterden:
- zijn vaker ziek
- hebben vaker verschillende (chronische) ziektes
- gebruiken vaker gezondheidszorg
- sterven eerder
Oorzaak: Vaker ziek door verkeerd lezen
Een van de redenen dat laaggeletterden vaker ziek zijn? Omdat ze problemen hebben met lezen en begrijpen van gezondheidstips, patiëntenfolders en bijsluiters van medicijnen. De Stichting Lezen en Schrijven ontdekte dit al. Schrijnende voorbeelden van mensen die bijvoorbeeld de verkeerde dingen slikten. Of de medicijnen verkeerd slikten. Dat vertellen de mensen zelf in dit filmpje.
Populair in buitenland: stripboekje/fotoverhaal rondom gezondheid
Een fotoverhaal is een stripboekje met een reeks foto’s of tekeningen waar een korte tekst bij staat. Samen vertellen de foto’s en zinnetjes het verhaal vertellen. In onder meer Zuid-Europese en Zuid-Afrikaanse landen gebruikt men de laatste jaren fotoverhalen om laaggeletterden te informeren over gezondheidsthema’s. Bijvoorbeeld diabetes en depressies. Zonder (veel) woorden. Met succes!
Voordelen fotoverhaal
- aantrekkelijk
- kans rolmodellen te gebruiken die voorbeeldgedrag laten zien
- mensen die moeite hebben met lezen en begrijpen, bereik je er mee
- makkelijk te verspreiden via sociale media
Daarom pleiten de onderzoekers van de Zoete verleiding voor het fotoverhaal als communicatiemiddel in de zorg. Hun onderzoek bevestigt het effect.
Resultaten onderzoek naar fotoverhaal bij diabetes
Het fotoverhaal bleek bij het informeren over diabetes uitstekend effect te bereiken:
- serieuze kenniswinst
- duidelijke vooruitgang in de beoogde intenties
- effect na maand nog steeds aanwezig
- effectiever om de mening over een groep mensen te voorkomen (stigmatiseren)
Ook succes in gehandicaptenzorg
In de gehandicaptenzorg bleek het succes van strips óók al; zelfs bóven het gebruik van pictogrammen. Dat bleek uit het onderzoek Liever strips dan pictogrammen. In opdracht van gehandicaptenorganisaties tekende Illustratrice Bernadet Boorsma dan ook al eens verhelderende strips voor mensen met een verstandelijke beperking. Bijvoorbeeld over voeding, zoals de strip bovenaan deze pagina.
Dus … wat heb jij nodig om voor je zorgcommunicatie eens te werken met een strip/fotoverhaal?
Meer weten?
Ga naar
- (de achtergrond van) het onderzoek Zoete verleiding en de effecten van een fotoverhaal over diabetes
- meer info over waar laaggeletterden onder meer moeite mee hebben (van: Gebruiker Centraal, community van en voor professionals in de dienstverlening of communicatie van de overheid)
- handige poster met do’s & don’ts voor laaggeletterden (van: Gebruiker Centraal)
- laaggeletterden en gezondheidszorg (de mogelijkheden op een rij door Stichting Lezen en Schrijven)
- strips voor mensen met een verstandelijke beperking (Bernadet Boorsma)
